Lleoliad:
Three Cliffs Bay
Mae’r Three Cliffs Bay yn ne penrhyn Gŵyr wedi croesawu pobl ers miloedd o flynyddoedd.
Mae llwybrau Gŵyr yn hynafol, ac mae’r teithiau a wneir gan lawer o’n Goleuwyr yn digwydd ym mhedwar ban byd.
Mae Penrhyn Gŵyr yn un o dirweddau hynafol Cymru, ac yn un o’r ychydig fannau lle mae tir yn dal yn gyffredin. Mae pobl yn heidio fel defaid i’w thraethau hardd.
Dyma’r lle cyntaf yn y DU i gael statws arbennig yr Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol.
Mae Llwybr Arfordir Cymru yn croesi o’r dwyrain i’r gorllewin, ac mae’r afon yn llifo o’r gogledd i’r de.
Ar adegau, mae olion carnau ceffylau i’w gweld ar y tywod cyn i’r llanw ddod i mewn.
Weithiau, mae angen i ni ddefnyddio’r cerrig camu tra byddwn yn aros i’r llanw fynd allan unwaith eto.
Cafodd y gerddoriaeth ei chreu gan Laura Bradshaw, a oedd yn gweithio gyda Oasis One World Choir a’r bardd Eric Ngalle Charles. Cafodd llawer o leisiau ac offerynnau eu recordio a’u cymysgu a’u cynhyrchu gan Leroy Lupton.
Gellir lawrlwytho’r sgôr ar gyfer yr alaw werin yn yr adran ganol yma.
Mae’r barcud, a luniwyd gan ddefnyddio geometreg a dychymyg plant ysgol gynradd Pennard, yn dathlu’r gwyntoedd sy’n chwythu o’r de orllewin… yn chwythu tywod yn ein llygaid, ac yn chwythu pobl o bell i fewn.
Mae’r bobl sy’n padlfyrddio o dan arweiniad SUP Dude Stu, yn arnofio i lawr yr afon tuag at y môr. Cafodd y gelfyddyd o dywod a wnaed gan bobl ifanc o Glwb Ieuenctid Mixtup ei hysbrydoli gan symbolau neolithig, o adeg y siambr gladdu ym Mharc Le Breos ym mhen yr aber.
Dewiswyd Gŵyr fel yr AHNE gyntaf i gael ei dynodi oherwydd ei harfordir clasurol a’i hamgylchedd naturiol eithriadol. Ac eithrio’r gornel ddwyreiniol fach drefol, mae Penrhyn Gŵyr i gyd yn rhan o AHNE.
Mae daeareg gymhleth yn rhoi amrywiaeth eang o olygfeydd mewn ardal gymharol fach. Mae’n amrywio o olygfeydd calchfaen carbonifferaidd gwych arfordir y de ym Mhen Pyrod a Bae Oxwich i’r morfeydd heli a’r twyni yn y gogledd. Yn fewndirol, y nodweddion mwyaf amlwg yw’r ardaloedd mawr o dir comin, gyda chefnennau rhostir tywodfaen amlwg yn cynnwys cefnen ysgubol Cefn Bryn.
Mae gan y dyffrynnoedd neilltuedig goetir collddail cyfoethog ac mae’r dirwedd amaethyddol draddodiadol yn glytwaith o gaeau sy’n cynnwys waliau, llethrau carreg a chloddiau.
Wedi eu cynnal mewn Lleoedd o Ddiddordeb Hanesyddol neu o Harddwch Naturiol a gofalir amdanynt gan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Held at places of Historic Interest or Natural Beauty, looked after by National Trust
Gyda diolch i’n holl Oleuwyr, i’r grwpiau cymunedol, ac i’n partneriaid a wnaeth y daith gyda ni:
Diolch i’n rhanddeiliaid:
Ffotograffiaeth gan: Mohammed Hassan, Grace Springer and Robert Melen.
